عود صلیب :

عود صلیب را در طب سنتی به آن فاوانیا هم گویند.

عود صلیب طبیعتی گرم و خشک دارد.

فاوانیا گیاهی از تیرۀ دو لپه­‌ای­‌های جدا گلبرگ که تیرۀ خاصی به نام تیرۀ فاوانیا را پدید می­‌آورد

و جزو تیره­‌های نزدیک به گل­سرخیان است؛ گیاهی است علفی و دارای ساقه­‌های گوشت­‌دار و ساقه­‌ای خوابیده

بر روی زمین و گل­‌هایی معمولا سفید یا زرد. در حدود ۱۳۰ نوع از این گیاه وجود دارد

که اکثر در مناطق معتدل می­‌رویند. در طب سنّتی با نام­‌هایی نظیر نارمشک، عودالریح، حجرالذئب، خرچکوک، شیرزا،

ابوزیدان، ورد الحمیر، رمان مصری، وردالحمار و عود صلیب از آن یاد شده است که در این میان، «عود الصلیب»

پربسامدترین نام است که در منابع طب سنتی برای درمان بسیاری بیماری­‌ها

و بیشتر برای درمان بیماریی مربوط به کودکان به نام امّ صبیان به کار رفته است.

هدف این پژوهش، مرور و بررسی مطالب مربوط به فاوانیا و خواص دارویی آن در متون طبی و نیز ادبی مورد است تا

اثرات و چگونگی به کارگیری آن در طب سنتی و پزشکی نوین معرفی گردد.

عود صلیب در کتاب سنتی :

در کتاب های قدیمی طب سنتی نقل است که :

عود صلیب دوايي است که آن را فاوانيا گويند. با هر که باشد از زحمت صرع ايمن گردد

چوبيست از درخت خاص که ترسايان بدان صليب سازند

و چون آن را در گلوي اطفال آويزند به خواب نترسند و صرع رابسيار مفيد است

فاوانیا معتدل است به گرمي و خشکي. وي علّت ام الصبيان را نيک بود چون از کودک بياويزي؛ و صرع را سود دارد چون

به زير بيني بر سوزي…(1)

منبع:

کتاب تحفه حکیم مومن

کتاب مخزن الادویه

تحفه هندی

نتیجه گیری:

به نظر می‌­رسد که منابع سنتی و جدید در زمینۀ درمانی فاوانیا بسیار به هم نزدیک هستند؛

از این رو، می­‌توان چنین استنتاج کرد که با بررسی دقیق متون کهن و همراهی با مقایسه دستاوردهای آن‌ها با منابع جدید

دربارۀ عود صلیب می­‌توان فراورده­ه‌ای دارویی موثری برای بسیاری بیماری­‌ها فراهم نمود.

با تشکر عطاری زعفرانچی تبریز

عطار استور