توضیحات
صمغ ملک ازرق مقل ازرق فواید و موارد استفاده مقل را در مقاله زیر توضیح میدهیم.
مواد تشکیل‌دهنده: در صمغ مقل، حدود 45/1 درصد اسانس روغنی،
مقداری کربوهیدرات و اسیدآلدوبیورونیک وجود دارد.
اسانس صمغ مقل، شامل میرسن، دی‌میرسن و پلی‌میرسن می‌شود.
ضمناً در صمغ آن مقداری از قندها و آلدوبیورونیک اسید یافت می‌شود.
طبیعت: در اول درجه سوم گرم و در درجه دوم خشک.
مشخصات درختچه مقل
ماهیت: مقل درختچه‌ای خاردار است که ارتفاع آن به دو متر می‌رسد.
شاخه‌های درختچه مقل، خارهایی بلند و دراز، تیز و مایل به سفید دارد.
از تنه و شاخه‌های این درختچه، نوعی صمغ ترشح می‌شود که ابتدا زرد است؛
ولی پس از انعقاد، تیره می‌شود. صمغ درخت مقل نیز به مقل مشهور است.
میوه درختچه ملک ازرق
میوه‌های درختچه مقل، کوچک، نوک‌دار، کمی کشیده،
بادامی‌شکل و گیاه بیضی‌گون هستند که ابتدا سبزند.
و پس از رسیدن کامل، قرمز مایل به صورتی می‌شوند.
محل رویش: هند، یمن، عربستان، عمان و ایران در استان سیستان و بلوچستان.
اجزای مورد استفاده و مشتقات: صمغ درخت.
مشخصات و ویژگی های صمغ مقل
به‌طور کلی تمام انواع مقل از نظر طعم تلخ است .
نوعی از آن به رنگ مایل به سرخ است که مقل ارزق مینامند.
نوع دیگر آن زردرنگ است که «مقل الیهود» گویند.
زیرا یهودی‌ها به عنوان بخور معطّر از آن استفاده می‌کنند.
و نوعی نیز به رنگ بادنجانی است که از درختان ناحیه یمن گرفته می‌شود.
مرغوبترین آنها نوعی است که خالص بدون مواد خارجی،
برّاق، لزج، چسبنده، نرم و خوش‌بو باشد. طعم همه آنها تلخ است.
و اگر آن را در آتش بیندازند بوی مطبوعی نظیر بوی برگ‌بو از آن متصاعد می‌شود.
درخت فوق در مناطق گرمسیر هندوستان در میسور، دکان،
خاندش، سند و بلوچستان می‌روید.
برخی از گونه‌های این درختان در یمن و جنوب عربستان و سواحل عمان می‌رویند.
نام این‌گونه را پارساCommiphora molmol Engl . ذکر می‌کند.
صمغ ملک ازرق مقل ازرق
مقل چهار گونه دارد:
-مقل اَزرَق، مقل‌الیهود، مقل صَقالِبی و مقل عربی
و همچنن مقل ازرق، قرمزرنگ است؛ مقل الیهود، مایل به زرد،
مقل صقالبی، نرم و مایل به سیاه رنگ، و مقل عربی، بادنجانی‌رنگ است.
همه این گونه‌ها تلخ‌اند. هر چه مقل کهنه‌تر شود، تلخ‌تر، تیره‌تر و سفت‌تر می‌شود.
بهترین گونه مقل، خالص، براق، لزج، چسبنده، نرم و مایل به زرد است،
طعمی تلخ و رایحه‌ای خوش دارد، و به راحتی در آب حل می‌شود.
مشخصات برگ درختچه
برگ‌های درختچه مقل، نسبتاً کوچک،
لوزی‌شکل و گاه مایل به قطره‌ای شکل‌اند .
و اغلب به صورت سه‌تایی و گاه به صورت تکی یا پنج‌تایی،
به صورت هم‌مرکز و بدون دمبرگ می‌رویند.
مشخصات گل
گل‌های این درختچه، بسیار کوچک، قرمز، کشیده و شیپوری هستند.
و معمولاً به صورت دسته‌ای رشد می‌کنند.
هر گل، معمولاً چهار یا پنج لبه کوچک،
نوک‌دار و مایل به مثلثی‌شکل دارد که به سوی بیرون برگشته‌اند.
میوه مقل
میوه‌های درختچه مقل، کوچک، نوک‌دار، کمی کشیده،
بادامی‌شکل و گیاه بیضی‌گون هستند که ابتدا سبزند .
و پس از رسیدن کامل، قرمز مایل به صورتی می‌شوند.
محل رویش: هند، یمن، عربستان، عمان و ایران در استان سیستان و بلوچستان.
اجزای مورد استفاده و مشتقات: صمغ درخت
نفع خاص:
مقل برای تحلیل اورام، اسهال بلغم، جذب رطوبت‌های رحم،
رفع سرفه‌های رطوبی و بواسیر.
افعال و خواص مقل، جالی، ملین، مقوی کبد، محلل ریاح کبد،
مدر حیض، مدربول، مدر شیر، مفتت سنگ کلیه و مفتح سدد است.
و خاصیت تریاقیت دارد.
مقل، خون منجمد شده در احشاء را تحلیل می‌برد.
مریم میرزایی –
عالی